De bodemcoach

De bodem is de basis van het boerenbedrijf. Niet alleen om op te boeren, maar ook de basis voor de natuur en landschap op het bedrijf. De kunst is om de bodem voor je te laten werken.

Een goed en divers bodemleven

Een goede bodemkwaliteit uit zich in een vitaler gewas. Voedingsstoffen worden beter benut. Er zijn minder gewasbeschermingsmiddelen nodig, doordat de bodem en het gewas weerbaarder zijn. En een goede bodemstructuur en voldoende organische stof in de bodem zorgen voor een beter watervasthoudend vermogen, waardoor er minder emissies naar grond- en oppervlaktewater plaats vindt. Door het organische stofgehalte in de bodem te verhogen, kunnen we meer CO2 vastleggen. Daarmee is het de sleutel voor het tegengaan van klimaatverandering.

30% van alle biodiversiteit bevindt zich in de bovenste meter van de bodem. Dat bodemleven bestaat uit microflora (bacteriën en schimmels) en microfauna zoals aaltjes, mijten en wormen. Een goed en divers bodemleven zorgt voor de kringloop (opbouw en afbraak) van organische stof en nutriënten en draagt daarmee bij aan een goede bodemkwaliteit. Het ecologische kapitaal boven de bodem, zoals weide- en akkervogels, profiteert uiteindelijk ook van actief bodemleven.

Het opleiden van Bodemcoaches

Helaas zit de integrale kennis over de bodem nog maar bij een handjevol mensen. Kennis die niet verloren mag gaan en weer verspreid moet worden bij de boeren. Daarom heeft Water, Land & Dijken het initiatief genomen om, met de andere agrarische collectieven, bodemcoaches op te leiden, die de boeren gaan helpen meer met de kwaliteit en duurzaamheid van hun bodem bezig te zijn.

In 2017 zijn de eerste 6 bodemcoaches opgeleid voor de veehouderij in de veen en klei-op-veen gebieden in Noord-Holland. In 2018 is gestart met de opleiding van 8 bodemcoaches voor de akkerbouw, bollenteelt en tuinbouw. De bodemcoaches hebben allemaal een achtergrond in de landbouw en hebben kennis van de bedrijfsvoering en gebruik van machines op het boerenbedrijf. In de opleiding tot bodemcoach krijgen ze de specifieke bodemkennis, die ze combineren met hun landbouwkennis.

Een Bodem-APK

De bodemcoach leert de boer zijn eigen bodem te kennen in de context van zijn eigen bedrijfsvoering. De boer wordt gecoacht bij het nemen van maatregelen om de bodemkwaliteit te verbeteren. Dit doet hij door met de boer een profielkuil te graven en de bodem ‘te lezen’. Hierbij wordt gekeken naar de kleur, de structuur, de beworteling, bodemleven en grondwaterstand. Om vervolgens dit in relatie te leggen met de agrarische bedrijfsvoering. Dit alles wordt vastgelegd in een Bodem-APK en een advies over beter bodembeheer.

Een bodemcoach aanvragen

Via het Landbouwportaal Noord-Holland kunnen de boeren in Noord-Holland een gratis bezoek van een bodemcoach aanvragen. Meer info ook hier. Inmiddels zijn al 50 agrarische bedrijven bezocht door een bodemcoach. We hebben de ambitie dit jaar nog eens 70 bezoeken uit te voeren.
Dankzij Groen Kapitaal hebben we dit project kunnen starten. En daarmee is een begin gemaakt met het versterken van de zo belangrijke kennis over de bodem bij de boeren in Noord-Holland. Dit zal uiteindelijk niet alleen de kwaliteit van de bodem versterken, maar ook de biodiversiteit.

Tekst: Walter Menkveld, Teamleider Water, Land & Dijken