Veronique van Meurs, de eerste vrouwelijke boswachter in de serie #boswachtersgeluk heeft de portefeuilles Fauna en Blauw/Groen in het Noordhollands Duinreservaat. En zet zich daar voor de volle 1000% voor in. De ‘beschermheilige’ van de eekhoorn, de boommarter maar ook van de vleermuis en de padden.

 

     

‘Dit kan ik natuurlijk niet alleen’ – de kracht van de vrijwilliger –

Een echte duizendpoot; Journalistiek, antropologie, schrijfster, gymjuf, ontwikkelingswerk. Veronique zit niet graag stil en is daarom ook actief in allerlei werkgroepen vol met vrijwilligers. Stuk voor stuk specialisten op hun gebied. “Deze vrijwilligersgroepen zijn enorm belangrijk, niet alleen voor hun kennis, maar ook vanwege de hoeveelheid werk die ze verzetten. Zo ben ik ook gekomen op mijn favoriete zoogdier, de eekhoorn. Er was een vrijwilliger in de AWD die zo enorm passievol kon vertellen over dit diertje, dat het mij ‘besmet’ heeft. Zijn woorden:” Niemand anders deed het”, zorgde bij mij voor een trigger. Als niemand anders het doet, dan doe ik het wel, dacht ik bij mezelf!”

Het ging toen namelijk best slecht met de eekhoorn. Door de aanplanting van de dennenboom (jaarrond zaden) nam de populatie eerst toe tot en met de eeuwwisseling. Maar door darmparasieten, hersenvirus en toename van predatoren (zoals; boommarter, havik) is die populatie enorm afgenomen. Die toename van predatoren kan gelinkt worden aan de afname in het gebruik van insecticiden, waardoor de insecten meer overlevingskans kregen en daardoor muizen en tot slot boommarter en havik. Zo mooi om te zien hoe de voedselketen werkt! Ik ben inmiddels ook groot fan van de boommarter geworden. Ook eigenlijk weer door het enthousiasme van een vrijwilliger, die zijn hond had geleerd de uitwerpselen van deze boommarter op te speuren waardoor hij de nestbomen kon vinden (De boommarter poept namelijk vanaf de tak om zo niet te ver van het nest te hoeven). Op die manier kon hij monitoren hoe het met de boommarter gesteld was.

Veronique is inmiddels 10 jaar boswachter bij PWN, maar al langer in dienst. Begonnen bij het bezoekerscentrum in de Amsterdamse Waterleidingduinen en het Nationaal Park Kennemerduinen (PWN). Daar nam ze al snel de rondleidingen en excursies over van de boswachters. “In het begin wist ik niet eens de weg in het gebied, maar door de samenwerking met collega’s en mijn eigen nieuwsgierigheid kom je snel een heel eind. Ik legde schriften op de balie voor de waarnemingen van bezoekers en als het bezoekerscentrum dicht was ging ik naar die plekken toe. Een boekje en een verrekijker gekocht en heel veel luisteren, opschrijven en met vrijwilligers mee heeft me uiteindelijk intern doen solliciteren op de functie van boswachter Voorlichting bij PWN.” Uiteraard na het volgen van de benodigde opleidingen.”

De functie boswachter Fauna – ‘het gedrag van wezens’

Ik kijk in het gebied naar verstoringen, controleer de vleermuiskasten, coördineer en adviseer werkzaamheden in het gebied (samen met ecologen). Dat betreft dan het graven van leidingen en het reinigen van de waterputten (welk dier/plant heeft hier last van en kunnen we een andere plek/tijd aanwijzen). Een ander groot onderdeel van mijn taak is beheersing, monitoring en begeleiding van vrijwilligers en werkgroepen. Ik vind het gedrag van dier en plant maar ook die van de mens heel interessant. Waarom groeit dit hier, en hoe komt het dat het ene dier zich wel kan herstellen en legt de ander het loodje? En wat kunnen wij daaraan doen? Dat is ook een belangrijk onderdeel van ons werk. Voorlichting over het gebied, haar bewoners, de mogelijkheden en bedreigingen. De excursies over zoogdieren neem ik dan ook graag op me. Voorlichting betreft bijvoorbeeld ook het schrijven van een blog over de teek tijdens de Week van de Teek. Over de Vlekkenteek en de invloed hiervan op bijvoorbeeld je hond. Maar ook doe ik toezicht te paard (op Jerry) om te controleren op toegangsbewijzen. De diversiteit van het beroep maakt het enorm leuk.

Het duin en de biodiversiteit – een ‘bed and breakfast’ voor bijen

Omdat de duinen weinig mogelijkheden hebben om in te zaaien, kijken we naar de randen van de duinen. Ik ben samen met mijn collega Dave (ook boswachter Fauna) dan ook juist daar bezig met het inzaaien van bloemrijke akkerranden. In het duin zelf konden we de biodiversiteit ok verhogen. De bomen groeiden op veel plekken tot aan het pad en zorgden voor veel schaduw waardoor er weinig onder groeide. Daarom zorgen we nu voor een zoom, een bloemrijke zoom. We verwijderen een strook bomen waarop onder invloed van de zon struiken en bloemrijke kruiden gaan groeien. Goed voor insecten, vleermuizen, vogels die weer voer voor roofvogels en boommarters vormen. Daar zorgen deze ‘zonnige zomen’ dus voor. En alle goeie doelen van dit jaar worden ingezet voor de bij (jaar van de bij). Dus ook de opbrengst van de vele ‘runs’ die we hier in de duinen hebben. Daar kopen we goeie, biologische zaden voor. Maar ook bijenhotels erbij natuurlijk. Een ‘bed and breakfast’ dus. Die halen we bij MEERgroen. Ook die samenwerking gaan we aan.

Van de Rijn naar de kraan – ‘ons schone drinkwater’

Ons water komt uit het IJsselmeer. Na een grove voorzuivering in Andijk wordt het via grote transportleidingen richting kust in het duin wordt geïnfiltreerd. Diep in de grond, zonder zuurstof en licht, ondergaat het water in de duinbodem een volgende reiniging. Daarna volgt het laatste proces, een nazuivering in het pompstation te Heemskerk, voordat het bij het publiek uit de kraan komt. Door deze waterzuivering hebben de duinen een unieke status en kunnen niet zomaar volgebouwd worden.

Het inlaatpunt waar voorgezuiverd water uit het IJsselmeer de duinen instroomt. Vanwege zijn vorm wordt deze inlaat ook wel ‘de kwal’ genoemd.

Een blauw-groene samenwerking – ‘gericht op hergebruik’

Boswachter zijn bij een drinkwaterbedrijf (en natuurbeheerder) als PWN vraagt om een goede samenwerking tussen blauw en groen. Een ander goed voorbeeld van goede samenwerking tussen blauw en groen naast zuivering is bijvoorbeeld afgelopen zomer. We stuwen ons water meerdere malen per dag uit het IJsselmeer. Door de grote droogte en het lage peil ontstond er een lichtelijk verziltingsprobleem in een bepaalde hoek (er werd minder gestuwd). Wij zijn toen ingeschakeld om te monitoren wat het effect was op kleine waterbeestjes en de planten in onze infiltratiepanden. Er was gelukkig nagenoeg geen effect.

Als er leidingen gelegd of waterputten gereinigd moeten worden dan werken we dat samen uit met een groep deskundigen. Zoals hierboven beschreven kijken we dan naar zo min mogelijk verstoring van de omgeving en bij voorkeur zelfs duurzaam hergebruik. Een goed voorbeeld is de reiniging van de putten op het Watervlak. Het afgegraven zand hebben we gebruikt om de ruiterpaden te onderhouden. En de aannemer was zo gecharmeerd van de vleermuisbunker in het werkgebied dat hij daar gratis aanpassingen voor heeft gemaakt. Hierdoor kreeg de vleermuis een nog geschiktere plek. Maar ook gebruiken we bijvoorbeeld het weggehaalde duindoornstruweel als natuurlijk hekwerk om verstoring door publiek te voorkomen in een vogelrijk gebied. Zoveel mogelijk hergebruiken dus!

Waterweetjes

  • Elk jaar gaat in het Noordhollands duinreservaat 25.000.000.000 liter IJsselmeerwater de duinen in.
  • In het infiltratiegebied liggen bijna 700 winputten
  • Gemiddeld gebruik je 120 liter water per dag
  • Uit de inlaat komt ca. 800 liter water per seconde

Meer over PWN en zuiveringsprocessen lees je hier.

PWN op Twitter

PWN op facebook

Jerry, het paard waar Veronique eenmaal per week mee ‘samenwerkt’.

Tekst en fotografie: Rogier Reker, community manager Groen Kapitaal