De derde boswachter in de serie Boswachtersgeluk is Jelle Abma. Boswachter in de weidevogelgebieden bij Ilperveld en gefascineerd door het gedrag van de roerdomp.
Wat doe ik?
Het Ilperveld is een van de grootste (en mooiste!) gebieden van Landschap Noord-Holland, vind ik. Meer dan 700 hectare Wetland: graslanden, meren en moerassen. Voor het beheer van een Natura2000 gebied moet veel geregeld worden om speciale diersoorten te beschermen. Dat doe ik! En daarnaast ben ik veel te vinden in de boot om toezicht te houden.
Seizoenen vliegen bijna voorbij
Het werk in de natuur is en blijft fascinerend omdat geen dag hetzelfde is. De seizoenen komen en gaan: ze vliegen bijna voorbij. Er werken allerlei mensen in een gebied, met verschillende meningen. Het voorjaar blijft de mooiste periode als ik naar het Ilperveld kijk, waar de grutto zijn baltsvlucht maakt boven het water. Dit schouwspel speelt zich af vanaf april en loopt tot juni. De eerste grutto’s worden vaak in de eerste week van maart gezien terwijl kieviten dan vaak al met een legsel zijn begonnen of zelfs al aan het broeden zijn. Een echt voorjaarsgevoel.
De vogeltrek in vogelvlucht
De Roerdompen worden wat later gehoord, meestal vanaf 10 april. De mannetjes zijn dan net terug in hun territorium en proberen de vrouwtjes te lokken met hun aanstekelijke hoemp. Uit onderzoek in het Ilperveld blijkt namelijk dat: vrouwtjes roerdompen véél verder weg trekken in de winter dan de mannetjes, helemaal naar Frankrijk of zelfs Noord-Afrika. Mannetjes willen dus wel een goede overwinteringsplek hebben, met voldoende voedsel, maar zorgen dat ze snel weer in het Ilperveld zijn. Ze gaan met gevaar voor eigen leven -in de periode met kans op strenge winters- snel terug naar hun territorium om de vrouwtjes te ontvangen, anders worden de plekken ingenomen door andere mannetjes. Een fascinerend verhaal! De nazomer is ook een prachtig mooi seizoen. Dan hangt er vaak dichte mist over het gehele Ilperveld omdat het water nog relatief warm is, heel geheimzinnig.
Ontwikkelingen staan nooit stil
Niemand is een binnenmens…dat geloof ik oprecht! Er is altijd wat te beleven in de natuur en de ontwikkelingen staat nooit stil. Als boswachters mogen we hierop inspelen en gebruik van maken: door het juiste beheer te organiseren realiseren we belangrijke natuurdoelen. Maar buiten staan in de modder is wel een voorwaarde om beheer en ontwikkeling goed te kunnen volgen!
Bodemdaling tegengaan, een delicate balans zoeken
. Het project ‘Omhoog met het Veen’ vlakbij Bezoekerscentrum Ilperveld is een gebied dat dagelijks in ontwikkeling is. Hier laten we veen weer groeien met behulp van veenmossen. Waar tot 2013 het veen nog werd ontwaterd en landbouw werd bedreven, en het land steeds verder omlaag zakte, hebben we de bodemdaling gestopt door te vernatten en de afgelopen 4 jaar weer veen en veenmossen laten groeien.
Een uniek project in Nederland met een positieve ontwikkeling: er is 8cm veen/veenmossen aangegroeid. In de afgelopen 4 jaar zijn we er ook achter gekomen dat de waterkwaliteit in het Ilperveld niet optimaal is voor de groei van veenmossen. Er zitten te veel voedingsstoffen en bufferende elementen in het boezemwater: daar houden veenmossen niet van!
Regenwater is het beste en dat was er afgelopen zomer nou net niet. 2018 bracht wel een extreme zomer. Door de droogte konden we niet op tijd water krijgen waar de veenmossen het graag zouden willen hebben. Verdroging van de nieuwe veenlaag was het gevolg. Dus moest er slecht boezemwater worden in gelaten, maar ook niet te veel. Wat een uitdaging om de delicate balans te vinden tussen genoeg water in laten om uitdroging te voorkomen, maar ook weer niet teveel omdat de veenmossen daar ook niet tegen kunnen. Voor de planten en het veen zou het beter zijn als we in het hele Ilperveld water zouden hebben met de juiste waterkwaliteit.
Herstel van ecosystemen
We gaan dan ook de komende jaren met verschillende partijen nadenken over hoe dit verbeterd kan worden. Met kennis van het Hoogheemraadschap Noord Hollands Noorderkwartier, Provincie Noord Holland en kennis uit het gebied kunnen we de waterkwaliteit van het Ilperveld en misschien wel andere gebieden verbeteren. Herstel van ecosystemen draagt bij aan een toekomstbestendig milieu: 1. door bodemdaling te voorkomen 2. als Wetland bij te dragen aan de klimaatdoelen door het voorkomen van uitstoot van CO2 en methaan uit de veenbodem en 3. te fungeren als waterbergingsgebied om droge zomers door te komen. Dat willen we toch allemaal? Door een diversiteit aan leefomgevingen, kunnen meer soorten in het ecosysteem een plekje kunnen krijgen en/of behouden!
Ook de mens heeft hierin nog steeds een bijzondere plaats. Als beheerder maar ook als genieter. De stad Amsterdam ontvluchten om tot rust te komen in een boot of kano in het Ilperveld… en genieten van puur natuur is een aanrader voor iedereen.
Zo nu en dan twitter ik mooie dingen uit het Ilperveld of andere gebieden via @BoswachterJelle.
Lees #Boswachtersgeluk 1: Boswachter Chris
Lees #Boswachtersgeluk 2: Boswachter Kees