De mooi vormgegeven boeken van Josefien Oude Munnink met foto’s van Amke vertellen de persoonlijke verhalen van particuliere natuurbeheerders. Natuur door burgers en bedrijven. Een voor velen onbekende wereld.
In overleg met Josefien mogen wij een zevental verhalen aan jullie laten lezen. De andere verhalen kun je lezen in haar nieuwste boek; Natuur op eigen kracht. In de hoofdrol vandaag; Piet en Jeannette Warmerdam.
Ik wil mijn verhaal de wereld in helpen
Piet en zijn vrouw Jeannette Warmerdam waren eigenaar van een bloembollenkwekerij, net ten zuiden van Den Helder. Zij teelden bollen van tulpen, narcissen, lelies en irissen op duurzame wijze, door verantwoord met de bodem om te gaan. Inmiddels hebben ze het bedrijf overgedragen, maar Piet vindt het van wezenlijk belang om zijn ervaringen te delen. Zoals hij zelf zegt: “Ik wil mijn verhaal de wereld in helpen.”
Volgens Piet draait het om de bodem. “De bodem is een ondergeschoven kindje geworden in de landbouw. We kunnen niet doorgaan met kunstmest strooien en ongebreideld chemie gebruiken. Als je alleen maar oogst, dan wordt de grond ziek. Dat heeft ook gevolgen voor het gewas. Je moet dus wat teruggeven aan de bodem! We moeten zorgen voor goede bacteriën en schimmels in de grond.” Die zijn volgens Piet onontbeerlijk voor een gezonde en levende bodem. “De wortels van een plant zijn vergelijkbaar met onze darmen. Bacteriën verpulveren ons voedsel, zodat de darmwand het kan opnemen. Zo ‘kauwen’ micro-organismen de grond ook voor, waardoor wortels van de gewassen voedingsstoffen en sporenelementen kunnen opnemen.”
Volgens Piet is het toepassen van gemengde groenbemesters een cruciale stap in het proces naar een gezonde bodem. Groenbemesters zijn planten die worden ingezaaid na de oogst van de bollen en worden versnipperd en ondergeploegd voordat de nieuwe bollen weer worden ingeplant. Voorbeelden van groenbemesters zijn vlinderbloemigen zoals lupine, wikke en klaver en diverse soorten grassen, rogge, haver, vlas, bladrammenas, gele mosterd, afrikaantjes en phacelia, een eenjarige plant die veel bijen aantrekt.
Het ziet er ook nog mooi uit
De voordelen van deze groenbemesters zijn talrijk, legt Piet uit. Het organisch stofgehalte van de bodem wordt verhoogd, waardoor de vochtbalans beter op peil blijft. Vlinderbloemigen binden stikstof uit de lucht, waardoor het stikstofgehalte in de bodem hoger wordt. Doordat de groenbemesters een dichte begroeiing vormen en de grond niet braak hoeft te liggen, wordt de groei van onkruiden tegengegaan. Er hoeven dan minder bestrijdingsmiddelen gebruikt te worden. Verder komen er veel meer goede bacteriën en schimmels in de bodem, waardoor schadelijke organismen geen kans krijgen. “Die vele ‘goede’ houden de ‘slechte’ in feite in de klem”, zegt Piet. “Je krijgt daardoor geen kolonievorming van pathogenen, die je hele gewas in no-time kunnen verzieken. Veel schimmelziektes hebben niet voor niets een naam met ‘vuur’.”
“Bij de afbraak van de groenbemesters komen er bovendien natuurlijke zuren vrij”, legt Piet verder uit. “Die zuren helpen de bacteriën weer om de sporenelementen uit de grond los te maken voor de planten. Bovendien trekken de meeste groenbemesters nuttige insecten aan, waardoor plagen worden voorkomen. En sommige wortelen diep, wat de bodemstructuur verbetert. En ten slotte ziet het er ook nog mooi uit.”
“Het is complexe materie. Alles hangt samen”, concludeert Piet. “Door de groenbemesters is de biodiversiteit in de bodem veel hoger. In één schep grond zitten meer levende wezens dan er mensen op aarde zijn.” Als hij over het land loopt, kan Piet precies zien waar gemengde groenbemesters worden toegepast, vertelt hij. “Daar zitten meer patrijzen, maar vooral heel veel veldleeuweriken, een soort die je nog maar weinig ziet in Nederland. Er is daar meer te halen voor de vogels.”
“Gezonde grond heeft minder medicijnen nodig en geeft een gezond product”, besluit Piet. “Door dát besef maak je een veel bewustere keuze als boer én als consument. Maar de productie is risicovoller en niet elke consument wil een hogere prijs betalen. Er moet nog een hele revolutie plaatsvinden.”
Vanaf 26 september is het boek te bestellen op www.natuuropeigenland.nl
tekst: Josefien Oude Munnink
fotografie: Amke