Pim Lemmers is hobby imker. Hij heeft inmiddels bijna 30 jaar ervaring. Over zijn kennis en ervaring kan hij een boek schrijven. Maar laten we beginnen met een interview.

 

Een bevlogen imker

Pim is al op jonge leeftijd bevlogen geraakt door de bij. Als kleine jongen kreeg hij tijdens een bezoekje bij een imker een stukje bijenwas mee en dat is, zoals hij zelf zegt in zijn neusgaten blijven plakken. “Een kwart eeuw geleden ben ik boeken gaan halen en heb ik een ‘imkerpappa’ ontmoet. Met hem zat ik dag en nacht in de bijen. De een spaart postzegels, de ander houdt duiven, en ik ben dol op bijen. Alles wat ik doe, doe ik vanuit mijn passie! Ik ben journalist, presentator en werk van dinsdag tot en met zaterdag bij PostNL, en voor de rest ben ik bezig met de bij. Dat betekent dat ik vaak ’s morgens om 05.00 uur al op pad ben, en daarna gebeld wordt voor een verhuizing van een bijenzwerm en om 23.00 uur terugkom om ze hun nieuwe huis te laten zien.”

Bewustwording is key

Kinderen weten niet meer waar ons eten vandaan komt. Ze vragen opa waar de melk vandaan komt. “Uit de supermarkt”, hoor ik opa zeggen. Als ze de kinderboerderij binnenlopen en mijn kasten zien staan schreeuwen ze: ”Aah, pas op, wespen!” Mensen weten het niet meer en dat tij moeten we heel snel keren, want anders hebben we een groot probleem! Ik merk dat de bewustwording over het belang van de bij langzaam groter wordt. Dit jaar heb ik 24 nesten verplaatst en word ik ook regelmatig gebeld over wespennesten.

Op 15 mei van dit jaar heeft de provincie Noord-Holland in samenwerking met de Partij voor de Dieren gezorgd dat wij 200 bijenhotels aan scholen mochten uitdelen op initiatief van stichting Bijenvrienden. Dat project is voor de jongeren enorm belangrijk. We staan op scholen, we geven uitleg, we geven imkercursussen voor kinderen. Als je kinderen meekrijgt, ze de beleidsmaker van de toekomst kan laten worden, dan heb je een hoop goeds bereikt. Zelf een bijenhotel voor de school aanvragen kan hier. De bijenhotels zelf worden gemaakt door AC de Boei. Er zijn inmiddels al 100 hotels geplaatst en de aanvraag loopt storm.

Elk beestje heeft een functie

Een bij, de hommel en de wilde bij zijn bestuivers. Net als zweefvliegen en hoornaars. Maar ze bestuiven niet alleen, ze ruimen ook op. De hoornaar is net als de wesp een opruimer. Zonder deze twee hebben wij een overvloed aan insecten en muggen. Elk beestje heeft een functie! De fruitteler is erg geholpen met de wilde bijen en honingbijen. Deze telers zetten veel van de kasten en bijenhotels neer om de bestuiving te bevorderen. Als mijn bijen op vakantie gaan is dat ook altijd richting de Betuwe. Daar bestuiven ze het bloesem van de appelbomen en de perenbomen.

Bijensterfte

Jaren geleden heb ik het zelf ondervonden. Al mijn bijen waren weg. Sommige volkeren waren dood, andere kasten waren compleet leeg! Ik sprak laatst nog een imker die zei: ”Pim, ik had in mei nog een kast vol met bijen en nu is ie leeg!” Ze noemen dit ook wel de verdwijnziekte. Dat heeft allerlei redenen. Dat kan de varroamijt zijn waardoor de bij ziek, zwak en misselijk wordt en uiteindelijk doodgaat. Dat kan tekort aan voedsel zijn en daarmee dus sterfte door honger.

Er is ook discussie gaande over honingbijen en wilde bijen. De honingbijen zouden ervoor zorgen dat er een afname is van wilde bijen door voedselkort. In Amsterdam is er juist een toename van 25% wilde bijen, en dat terwijl er ontzettend veel honingbij kasten staan. Hoe dat kan? Door te zorgen voor veel meer voedsel en minder steen. En dan wel het hele jaar zorgen voor eten. Eén grote oude lindeboom bijvoorbeeld geeft 6 bijenvolken honing. Bolgewassen als krokussen en sneeuwklokjes geven in het vroege voorjaar het eerste voedsel, dan komt de kastanje en de paardenbloem. Gevolgd door de lindebloesem en de liguster. En ook als gemeente kun je je maaibeleid aanpassen zodat hun eten langer blijft staan.

Wintermaanden

Je ziet nu een toename van wespen omdat het klimaat verandert. De winters zijn geen winters meer. Daardoor overwinteren meer wespenkoninginnetjes. Zowel de wespkoninging als de hommelkoniging en de hoornaarkoningin overwinteren alleen. Zij maken antivries aan in de winter. Een bijenkolonie houdt elkaar warm, in de tros kan het wel 38 graden zijn. Dat is het grote verschil. In het voorjaar gaan die dikke hommels, net als de hoornaars en wespen op zoek naar een nestgelegenheid. Een vogelhuisje, in de grond et cetera. De wespen nestelen op de meest vreemde plekken, in rolschaatsen, paardrijcaps of een plafonnetje. Als ze maar iets vinden. Als je dan je heg snoeit kan het voorkomen dat zo’n wespennest hun nest verdedigt. Dat kan bedreigend overkomen, maar is natuurlijk logisch gedrag.

Zwermen

Jaarlijks schept Pim op de vreemdste plekken bijenzwermen. Oorzaak is een te kleine behuizing. Een kast gaat namelijk zwermen als hun huis te klein wordt. De oude koningin gaat op zoek naar een groter huis en een groot deel van haar volk volgt haar. Dat ziet er indrukwekkend en angstaanjagend uit. De lucht zwart van de bijen, maar het is prachtig hoe de natuur werkt. Het oude huis is voorzien van een nieuwe koningin en begint weer opnieuw. In achterklep auto of fietswiel. “ Ik heb deze zomer een zwerm opgehaald onder een stoel op het strand in Zandvoort. Prachtig om te zien hoe ik de mensen daar ter plekke kon laten zien dat een zwerm niet eng is of gevaarlijk.”

Landelijke zaaidag

Pim:” Ik ben bedenker van de Landelijke Zaaidag, op 22 april, de Dag van de Aarde. Ik twitterde 6 jaar geleden:” Hoe zou Nederland eruitzien als we alle braakliggende terreinen zouden inzaaien met bloemen voor wilde bijen, honingbijen en vlinders?” Daar kwamen duizenden reacties op binnen. Samen met Greenpeace en Vroege Vogels hebben we dit in 2014 gelanceerd. Op 15 april dit jaar gaf minister-president Rutte het startsein vanuit het Catshuis. Daar ben ik natuurlijk vreselijk trots op. Als huisimker op het Binnenhof en Catshuis noemen ze me gekscherend minister van bijzaken. Ik zie het als taak van de imker dat we de omgeving voor de bijen verbeteren en een stuk voorlichting geven om de bewustwording te vergroten. En ik hoop dat we dat onder andere met de Landelijke Zaaidag bereiken.

Wat kunnen wij doen voor de bij?

“Het begint bij jou in de achtertuin. Steen eruit, planten erin! Waarom denk je dat operatie Steenbreek het zo goed doet overal? Elke vierkante meter steen die vandaag wordt vervangen door groen helpt. Het water kan weer in de bodem zakken, de temperatuur in de stad wordt getemperd, fijnstof wordt afgevangen, insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren vinden weer een leefgebied, verbetert het bodemleven en mensen voelen zich prettiger en gezonder.”

Biodiversiteit

Ik zou ook graag het voorbeeld in Utrecht van de bushaltes zien. Daar vergroenen ze de daken van bushaltes om de biodiversiteit en daarmee het voedselgebied voor de bijen en vlinders te vergroten. Ik zou dit ook graag terugzien in Noord-Holland en de rest van Nederland. De eerste reacties vanuit Kennemerland zijn positief. Op deze manier kunnen we de biodiversiteit vergroten. Bijen nemen 80% van de bestuiving voor hun rekening en zijn daarmee onmisbaar voor onze voedselproductie. Meer zaaien, minder maaien dus!

Honingbij Wist Je Datjes – bron: Nederlandse Bijen Vereniging

  • Een bijenvolk bestaat ongeveer uit 50.000 bijen. En dat allemaal onder de hoede van 1 koningin en ongeveer 5.000 darren (mannelijke bijen)
  • Een koningin eenmaal in haar leven door wel 25 darren wordt bevrucht
  • Een koningin in het hoogseizoen wel 1.500 eitjes per dag kan leggen
  • Een koningin 5 jaar oud kan worden, geen angel heeft en dus niet kan steken
  • Een dar een mannelijke bij is, geen angel heeft en ook niet kan steken
  • Werkbijen in feite vrouwelijk zijn, een angel hebben en wel kunnen steken
  • Een werkbij ongeveer 33 keer per dag uitvliegt om nectar of stuifmeel te verzamelen
  • Een bij 7 keer beter ruikt dan een herdershond
  • Een werkbij éénmaal kan steken, dan de angel verliest en sterft
  • Een bij haar eigen gewicht aan nectar en stuifmeel kan dragen
  • Bijen kunnen vliegen met een snelheid van 40 km per uur
  • Bijen tot drie km afstand van de kast of korf nectar en stuifmeel verzamelen
  • Bijen voor het verzamelen van één pot honing 40.000 km vliegen (dat is éénmaal rond de aarde!)
  • Eén eetlepel honing in warme melk een uitstekend slaapmiddel is
  • Bijen in de natuur 80% van de bestuiving voor hun rekening nemen en daarmee zeer belangrijk zijn voor de voedselproductie

Meer over imker Pim

Instagram / twitter

Meer over stichting Bijenvrienden