De teeltaarde die onze agrariërs gebruiken is zeer kostbaar: het heeft meer leven in zich dan dat er ooit mensen op de aarde zullen rondlopen en het duurt maar liefst duizend jaar voordat Moeder natuur één centimeter teeltgrond heeft gecreëerd. Daarnaast brengt een gezonde bodem gezonde planten voort, waardoor wij gezond voedsel kunnen eten. Kortom, een levende bodem is van levensbelang.
Klimaatbestendig boeren
Om met agrariërs in gesprek te gaan over hoe ze zelf een levende bodem kunnen stimuleren en wat ze daarvoor nodig hebben, heeft Natuur en Milieufederatie Noord-Holland (MNH) in samenwerking met landbouworganisaties het kenniscafé levende bodem georganiseerd. Op het akkerbouwbedrijf van Familie Noordermeer in de Wieringermeer wordt het belang van een levende bodem uitgelicht en zal er gebrainstormd worden over praktische toepassingen om bodemleven te behouden en te verbeteren. Dit kenniscafé zal de eerste zijn in een reeks van drie, waarvan klimaatbestendig boeren en het inzetten van high-tech ten behoeve van natuurinclusieve landbouw nog aan zal bod komen. De droogte van afgelopen zomer was namelijk voor velen een eyeopener dat ook klimaatbestendig werken, zoals het inzaaien van kruidenrijk grasland, meerwaarde kan hebben voor de agrariër. De inzet van high-tech voor het vergroten van biodiversiteit sluit aan bij boeren die zich juist richten op precisie landbouw. High-tech ook inzetten voor biodiversiteit staat nog in de kinderschoenen.
Wat is een Living Lab?
Deze kenniscafés zijn opstappen naar Living Labs Natuurinclusieve Landbouw, dat is voortgevloeid uit het Programma Natuurinclusieve Landbouw van provincie Noord-Holland. Een Living Lab is een innovatieconcept waarbij in een netwerk – bijvoorbeeld agrariër, adviseur, wetenschapper, NGO – naar oplossingen wordt gezocht. Voornamelijk agrariërs voeren met behulp van dit netwerk projectmatig, praktische experimenten uit. Het doel van een Living Lab Natuurinclusieve Landbouw is het vinden van antwoorden op vraagstukken die samenhangen met het versterken van de biodiversiteit op het agrarisch landschap én een economisch gezonde bedrijfsvoering. Het probleem is namelijk vaak dat er investeringen voor nodig zijn waarvan de agrariër (nog) niet weet of hij/zij ze terug gaat verdienen. Je krijgt immers niet meteen geld voor je inspanningen om natuurinclusiever te werken. Dat is dus een uitdaging. Door uitwisseling van kennis en ervaringen, en door samen te experimenteren breng je hier versnelling in.
Volgens MNH zijn deze Living Labs de beste manier om tot een optimaal resultaat te komen. Agrariërs leren het beste en het liefste vanuit hun eigen praktijk, of de praktijk van een andere agrariër, al dan niet samen met derden zoals adviseurs. Agrariërs gaan graag bij elkaar op bezoek om nieuwe ontwikkelingen te bekijken; ze werken niet voor niks vaak met studiegroepen. De toevoeging van een adviseur, wetenschapper of NGO komt niet vanzelf tot stand: iemand moet dat organiseren. Een Living Lab is daar een mooi vehikel voor.
Het opleiden van Bodemcoaches
Helaas zit de integrale kennis over de bodem nog maar bij een handjevol mensen. Kennis die niet verloren mag gaan en weer verspreid moet worden bij de boeren. Daarom heeft Water, Land & Dijken het initiatief genomen om, met de andere agrarische collectieven, bodemcoaches op te leiden, die de boeren gaan helpen meer met de kwaliteit en duurzaamheid van hun bodem bezig te zijn.
In 2017 zijn de eerste 6 bodemcoaches opgeleid voor de veehouderij in de veen en klei-op-veen gebieden in Noord-Holland. In 2018 is gestart met de opleiding van 8 bodemcoaches voor de akkerbouw, bollenteelt en tuinbouw. De bodemcoaches hebben allemaal een achtergrond in de landbouw en hebben kennis van de bedrijfsvoering en gebruik van machines op het boerenbedrijf. In de opleiding tot bodemcoach krijgen ze de specifieke bodemkennis, die ze combineren met hun landbouwkennis.
Meer over Living Lab
Meer informatie ook te verkrijgen via Groen Kapitaal: Janny Gerritsen
Jochem Noordermeer, student tuin- en akkerbouw (stagiair bij Natuur en Milieufederatie Noord-Holland) schreef voor ons dit informatieve blog.