Het Grond Verbond en De Groene Griffioen laten zien hoe landbouw, natuur en samenleving hand in hand kunnen gaan. Door stad en platteland dichter bij elkaar te brengen, ontstaan nieuwe vormen van samenwerking die niet alleen het landschap mooier maken, maar ook het bewustzijn van consumenten vergroten.

 

Grond Verbond is een beweging van onderop, waarin betrokkenheid, duurzaamheid en creativiteit samenkomen. Boeren, voedselverwerkers én consumenten die samen verantwoordelijkheid nemen voor het land dat ons allemaal voedt. 

Hoe het begon

In 2018 begon Marten Verdenius MOMA Liquid Landscape, een klein melkverwerkingsbedrijf op het erf van boer Boy Griffioen. Inmiddels zijn er 5 biologische melkveebedrijven rondom Amsterdam waar MOMA de melk van verwerkt. De MOMA-melk wordt direct en langzaam verwarmd (gepasteuriseerd), waardoor de melk haar rijke, volle smaak behoudt. Het doel van MOMA is niet alleen lekkere melk leveren. Het heeft de missie om onze voedselketen weer persoonlijker te maken. Daarom zet MOMA alle melk en melkproducten (yoghurt, boter, kaas, karnemelk, hangop) lokaal af in Amsterdam. Behalve aan zo’n 60 cafés, (film)theaters en ijssalon Massimo, wordt de melk op ouderwetse wijze ge-vent op straat. Zo luiden de melkboeren van MOMA weer de koeienbel in Amsterdam om in gesprek te gaan over ons landschap. In deze korte keten weten de klanten precies waar hun melk, yoghurt, kaas en eieren vandaan komen.   

Maar daar blijft het niet bij. MOMA wil de voedselketen niet alleen persoonlijker, maar ook gezonder maken. Want de biodiversiteit in het boerenlandschap holt al jaren hard achteruit. Vanuit MOMA werd zodoende stichting Grond Verbond opgericht, met als doel boeren en consumenten te verbinden om zo samen te zorgen voor een gezond, biodivers boerenlandschap. Het grond verbond brengt sociaal en ecologisch landschapsherstel samen. Op alle vijf de boerenbedrijven waar MOMA de melk van verwerkt, worden de consumenten betrokken bij de zorg voor een biodiverser boerenlandschap.  

Mee-denken, mee-doen, mee-praten en mee-betalen 

Het samen brengen van boer en consument doet het Grond Verbond op vier manieren: samen denken, samen doen, samen praten en samen betalen. De boeren, experts en consumenten werken met elkaar verschillende regeneratieve plannen uit voor de boerderij. Vervolgens kunnen alle MOMA-consumenten stemmen op hun favoriete idee – zoals een voedselbos, natuurvriendelijke oever of een ‘koeienapotheek’. Die wordt dan uitgevoerd en onderhouden, door de boer en de consument samen. Op deze dagen worden er ook dialogen tussen boer en consument georganiseerd, over het landschap middenin het landschap. Zo wordt iedereens stem gehoord.  

Het eerste Grond Verbond project werd uitgevoerd op boerderij de Groene Griffioen in Weesp. Na het proces van samen plannen bedenken en stemmen, is er door de boer en consumenten gekozen voor het vogelvriendelijker maken van het boerenerf. Geïnteresseerden uit de stad en omgeving kwamen op het boerenerf helpen om honderden meters hagen aan te leggen en vogelkasten op te hangen.  Van dit eerste project werd veel geleerd. De aanplant is een bijzonder moment, maar het onderhoud is minstens zo belangrijk en daar is veel aandacht bij nodig. Sommige planten overleefden het niet; ze werden overwoekerd door gras, kregen te natte voeten of werden per ongeluk kapotgereden. Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het landschap vraagt om blijvende betrokkenheid. Er worden daarom jaarlijkse onderhoudsdagen georganiseerd, waarbij de consument ook kan meehelpen.  

Leren en groeien, een voorbeeld voor anderen 

Het Grond Verbond groeit verder. Inmiddels wordt er gewerkt aan het vijfde project op de vijfde boerderij, De Meent, in Amstelveen. Elke keer wordt er geleerd van eerdere ervaringen, zoals hoe je een haag het beste aanlegt of hoe je consumenten het beste betrekt. Het bijzondere aan deze aanpak is dat iedereen mee kan doen: als vrijwilliger, als klant, of als partner. Het doel is om een voedselketen te bouwen waarin landschap, natuur, mensen en niet-mensen centraal staan. En dat begint bij bewustwording — van consument tot overheid. Een ander belangrijk onderwerp is een eerlijke prijs voor duurzame producten. Op dit moment brengt het toepassen van natuurmaatregelen voor de boer vaak onbetaalde arbeid en financiële risico’s met zich mee. Grond Verbond werkt nu samen met de hele voedselketen van MOMA aan een campagne waarbij deze verantwoordelijkheid over de hele keten gedeeld wordt, van boer tot consument.  

Het Grond Verbond laat zien dat het anders kan: lokale ketens, eerlijke prijzen, meer biodiversiteit en betrokken consumenten. Het is een initiatief dat niet alleen goed is voor de natuur, maar ook mensen weer dichter bij hun voedsel brengt.  

Wil je meer lezen over Grond Verbond en ook meedoen? Hier vind je meer informatie. 

Deelnemer; boerderij De Groene Griffioen: een plek voor duurzame landbouw 

In Weesp ligt boerderij De Groene Griffioen, een familieboerderij die al generaties lang wordt gerund door de familie Griffioen. De huidige boer, Boy, nam het bedrijf over van zijn vader en besloot samen met zijn vrouw Wendela het roer om te gooien: hij maakte de overstap naar biologische en duurzame landbouw. Boy en zijn vrouw Wendela houden Montbéliarde koeien, een stevig Frans ras dat beter past bij een nat Nederlands landschap. De koeien geven minder melk, maar die melk is rijker van smaak en bevat meer eiwit. De boerderij is volledig ingericht op duurzaamheid: er is een stal met natuurlijke bodembedekking van houtsnippers, een winkel met streekproducten, een educatieruimte, en zelfs composttoiletten.  

Boy is niet alleen boer, maar ook afgestudeerd aan de kunstacademie en werkt als geluidstechnicus in het Concertgebouw in Amsterdam. Zijn brede interesses helpen hem om op creatieve manieren na te denken over innovatie op de boerderij. Zo denkt hij bijvoorbeeld na over het gebruik van menselijke meststoffen en zeewier in de landbouw.