Een klein beestje, maar 16 cm, een lange staart en een goeie zwemmer en duiker. Wat maakt dit beestje nou zo belangrijk dat hij op de Rode Lijst van beschermde diersoorten staat? We vroegen het aan ecoloog Martin Witteveldt.

 

Waar leeft de woelmuis?

De in ons land levende noordse woelmuis, komt alleen in Nederland voor. Er zijn vijf belangrijke deelgebieden: het Friese merengebied, Noord-Holland noord, het Utrechts/Zuid-Hollandse veenweidegebied, het Deltagebied, Texel en het Noord-Hollandse veenweidegebied boven het Noordzeekanaal.

Een vriendje van de mammoet

Ooit kwamen in heel Nederland noordse woelmuizen voor, samen met de mammoeten, wolharige neushoorns en sabeltandkatten. Het leefgebied van de noordse woelmuis liep toen van de Alpen tot aan Engeland. Aan het einde van de ijstijd werd het warmer, het ijs trok zich terug. De mammoeten, neushoorns en sabeltandkatten stierven uit, maar de noordse woelmuis? Die bleef. Maar alleen in Nederland. Ondanks het veranderende klimaat, bleef het landschap geschikt genoeg. Ook nadat de mens verscheen en het landschap nog ingrijpender veranderde, was er voldoende geschikt leefgebied voor deze muis.

De habitat van de woelmuis

De noordse woelmuis komt in verschillende leefgebieden voor. Hij heeft wel een voorkeur voor hoge vegetatie met grassen. Het lijkt een taai beest, die de Mammoeten heeft overleefd. Echter bij concurrentie met andere woelmuizensoorten delft deze muis het onderspit. Overleven is dan alleen nog maar mogelijk in de natste delen van een gebied. Dit is de reden dat het in de veenweiden van Noord-Holland Noord nog goed gaat met deze soort. De gebieden zijn nat, kennen veel variatie in leefgebied en er zijn veel eilandjes waar deze goed zwemmende muis geen probleem mee heeft. In deze gebieden is de noordse woelmuis zelf ook een belangrijke prooi voor bijzondere soorten zoals de Roerdomp en Kerkuil.

Zuinig op zeldzame soorten

En wat als de soort uitsterft in Nederland? Dan is er weer een soort verdwenen die niet meer terugkomt en ook nergens anders nog voorkomt. Maar wat erger is, is dat de soort is verdwenen omdat het leefgebied waarin hij voorkwam niet meer bestaat of zodanig in kwaliteit is achteruitgegaan dat andere soorten ook verdwijnen of verdwenen zijn. En daarmee staat de noordse woelmuis symbool voor meerdere zeldzame soorten.

Wat doet de provincie om de Noordse woelmuis te beschermen?

De provincie Noord-Holland is verantwoordelijk voor de natuurwaarden in de provincie. We zorgen dat gebieden op de juiste manier worden beheerd, zodat er voldoende plek blijft voor bijzondere dieren en planten. Ook zorgen we ervoor dat barrières tussen natuurgebieden worden opgeheven. Tot slot meten we ook of alle inspanningen succes hebben. Zo worden noordse woelmuizen geïnventariseerd door muizenkeutels te verzamelen en door een DNA-analyse te bepalen of noordse woelmuizen of concurrenten in een gebied voorkomen.

Meer over de noordse woelmuis.

Tekst: Martin Witteveldt