Het Jaarboek schetst een beeld van de aantallen boerenlandvogels in het voorjaar van 2018 en licht een aantal interessante projecten toe. Je leest o.a. over de opmars van de krakeend die niet te stuiten is, maar ook dat het met de grutto nog steeds niet beter gaat.

 

Meer uitvliegende jongen in Noord-Holland

Het weidevogelseizoen van 2018 is nog maar net ten einde en voorzichtig worden de eerste conclusies getrokken door Landschap Noord-Holland en Agrarische Natuurvereniging Water, Land & Dijken. Ook dit jaar werkten weer honderden vrijwilligers en boeren met hart en ziel aan bescherming van de weidevogels in Noord-Holland. Per gebied verschillen de resultaten van de broedsuccessen sterk. Dat heeft alles te maken met maatregelen die zijn genomen door zowel de natuurorganisatie als boeren. Daar waar het beheer op orde was met weinig predatie, was het broedsucces redelijk tot goed. Ook in gebieden met een aangepast maaibeleid lijken de resultaten beter. Maar over all hebben de weidevogels het nog steeds zwaar en was er dit jaar sprake van een fors aantal minder vogels.

Minder weidevogels en minder broedsels gesignaleerd in 2018

De eerste conclusies die Landschap Noord-Holland trekt zijn gebaseerd op ervaringen in het veld en de waarnemingen in de eigen natuurgebieden. Exacte tellingen zijn pas in oktober bekend. De natuurorganisatie spreekt over 1.000 legsels minder die zijn beschermd in hetzelfde gebied dan in 2017. Het gaat om zo’n 25.000 hectare in de hele provincie. Belangrijkste oorzaak volgens Wim Tijsen (projectmedewerker boerenlandvogels Landschap Noord-Holland): “Er waren minder vogels en er zijn heel veel minder kievit- en gruttolegsels gevonden. Vooral kieviten zijn slachtoffer geworden van het koude weer eind februari/begin maart”.

 

Broedsucces geeft wisselend beeld in Noord-Hollandse polders

In een aantal polders hebben vrijwilligers van Water, Land & Dijken en Landschap Noord-Holland de broedresultaten van de grutto in kaart gebracht. Om een weidevogelpopulatie in stand te houden is een broedsucces van 65 % noodzakelijk. In een deel van de getelde polders van Water, Land &  Dijken bleek het broedsucces (ver) boven dit percentage te liggen. In andere polders werd dit resultaat niet gehaald. Ook de terreinen van Landschap Noord-Holland geven een wisselend beeld.  In de gebieden rond het Alkmaardermeer (Hempolder) werden fors minder kieviten geteld. Van de aanwezige broedparen kievit en andere soorten weidevogels leek het broedsucces echter wel hoger dan voorgaande jaren.

Peilverhogingen en beter beheer resulteerden in o.a. de Eilandspolder en de Middelpolder in een toename van het aantal weidevogels. In de Ronde Hoep werd flinke predatie door de vos geconstateerd. Desondanks lag het broedsucces bij grutto met 76 % ruim boven de vereiste 65 %. In de terreinen van Landschap Noord-Holland in West-Friesland was het broedsucces in 2018 op de meeste plekken ook beter dan in voorgaande jaren. Opvallend was hier de sterke toename en het hoge broedsucces van de Kluut (160 paar).

 

Ook lichtpuntjes – meer kuikens overleven – maatregelen lijken te werken

Het gaat nog steeds slecht met de weidevogels, maar er zijn ook lichtpuntjes. De jongen-overleving lijkt beter te zijn dan voorgaande jaren. De relatief natte maand april in combinatie met de warmte zorgden voor een goed insectenaanbod voor de eerste lichting (kievit)kuikens. De maatregelen die Landschap Noord-Holland neemt in haar eigen gebieden (vossenrasters en –hekken plaatsen), lijken resultaat op te leveren. Net zoals de maatregelen van boeren, het onder water zetten van greppels en stukken land en het uitstellen van het maaien (500 hectare), zorgen voor een betere kuikenoverleving. Zelfs begin juli is het maaien van percelen nog uitgesteld. Reacties uit het veld zijn over het algemeen: “Je ziet meer jonge grutto’s, kieviten en scholeksters rondlopen”, en al beschikbare cijfers uit een aantal gebieden geven dat ook aan.

Insecten op vogelakkers trekken boerenlandvogels

Akkerranden en vogelakkers zijn goed voor akkervogels zoals gele kwikstaart, veldleeuwerik, scholekster, kievit, graspieper, doch het levert veel meer op. In een tweejarig project in opdracht van de provincie Noord-Holland wordt de betekenis van Noord-Hollandse akkernatuur-maatregelen voor vlinders en andere insecten nader bestudeerd. De focus ligt op de maatregel meerjarige ‘vogelakker’ die op diverse locaties in Noord-Holland wordt toegepast. De uitvoering van het project is in handen van De Vlinderstichting, ANV Hollands Noorden en ANLV De Lieuw op Texel. Tijdens de tellingen op de vlinderroutes zijn als bijvangst diverse soorten (zeldzame) bijen gesignaleerd. Het project is een combinatie van monitoring,
kennisontwikkeling en kennisdeling onder andere met veld-bezoeken bij akkerbouwers.

Recent heeft de provincie ‘Grauwe Kiekendief–Kenniscentrum Akkervogels’ (GKA) gevraagd om de waarde van vogelakkers te beschrijven. Vogelakkers zijn een combinatie van een meerjarig groenvoedergewas, zoals luzerne of klaver, met stroken natuur-braak en al dan niet stroken wintervoedsel. GKA constateert dat de dichtheden van broedparen op vogelakkers hoger zijn dan op gewone akkers. De vegetatie van de natuurbraak en de bloeiende luzerne/klaver trekken insecten aan, die weer voer zijn voor veel vogels en kleine zoogdieren. Bijzonder is dat zelfs de bedreigde duinparelmoervlinder werd waargenomen op een vogelakker. In de winter trekken de natuurbraakstroken veel roofvogels, uilen en zangvogels aan. Op Texel zijn de vogelakkers van grote waarde voor voedselzoekende blauwe kiekendieven.
Ook de Statenleden hebben veel interesse in boerenlandvogels. Met veldbezoeken in het werkgebied van collectief Hollands Noorden en gesprekken met agrariërs is inzicht verkregen in de maatregelen voor akkernatuur en de wijze waarop akkerbouwers dat inpassen in bedrijfsvoering.

Download het Jaarboek Boerenlandvogels 2018 hier.

Op 14 december werd tijdens het Groen Kapitaal congres door gedeputeerde Jaap Bond de Noord-Hollandse invulling in het kader van het programma Natuurinclusieve Landbouw, gebaseerd op Delta Programma Herstel Biodiversiteit in ontvangst genomen.

Bron: Persbericht LandschapNH