Anniek Herder is voor het team Groen Kapitaal geen vreemde. Haar naam duikt in veel groepen op. Struikrover, vergroener van buurten, vrijwilliger in het groen. Een groene duizendpoot die veel voor elkaar krijgt. Zelfs het vergroenen van 2000 vierkante meter schoolplein. Hoe? Dat lees je hieronder.

 

 

 

 

 

Anniek is geen stilzitter en inmiddels is haar eerste idee, Zorg in de Tuin, alweer enorm aangepast, uitgebreid en verstevigd. Wat gebleven is, is het vergroenen van terreinen, buurten en nu ook schoolpleinen. Zoals ze zelf zegt:” Eindelijk is het zover dat we de Dolfijn, de basisschool van mijn dochter kunnen vergroenen. De voorbereidingen hebben twee jaar geduurd maar we zijn nu ècht begonnen. Vandaag, 21 november, is de ‘officiële’ opening van fase 1. Hopelijk is iedereen daardoor gemotiveerd om het geld voor fase 2 nu ook snel in te zamelen.”

Anniek: ”De oudercommissie had vernomen dat ik ‘iets’ deed in het groen en benaderde me om mee te denken over het vergroenen van het schoolplein van mijn dochter. Voor de oudercommissie was ik een handige toevoeging aan de werkgroep Groen Schoolplein. Naast Zorg in de Tuin ben ik ook een actieve Struikrover, zet me in via bewonersinitiatieven in heel Haarlem in voor vergroening en heb ik mijn netwerk op dit gebied op orde. Dat zorgt voor de partijen met wie ik een samenwerking opzet voor wederzijds vertrouwen en verhoogt de slagingskans. Bij al het werk wat ik doe denk ik goed na over wat het ‘de ander’ nou oplevert. Als je de ‘what’s in it for them’ weet, dan heb je vaak meer aansluiting en werkt het beter dat je alleen maar iets komt halen. Wat voor probleem los je met jouw idee nou op voor de andere partij?”

De positieve effecten van groene schoolpleinen

Er komt steeds meer kennis beschikbaar over de positieve effecten van groene schoolpleinen. Groene schoolpleinen hebben een positief effect op het welzijn van jonge leerlingen, onder andere doordat er meer wordt gespeeld, het spel intensiever, creatiever en gevarieerder is en het plein ook na schooltijd vaker gebruikt wordt, waardoor het een grotere buurtfunctie krijgt. Een groen schoolplein nodigt kinderen uit om oog te hebben voor de natuur. Ook zijn er aanwijzingen dat kinderen meer groente en fruit eten als ze samen met de klas werken in een moestuin. Het concentratievermogen van kinderen is beter na buiten spelen op een groen schoolplein. Ten slotte draagt een groen schoolplein bij aan het voorkomen van hittestress en wateroverlast (klimaatadaptatie) en kan het positieve effecten hebben op de biodiversiteit in stedelijk gebied.

Hoe je moet beginnen? Met deskresearch, gewoon heel veel Googlen.

Anniek: “Ik heb veel kennis van groen opgedaan de laatste jaren. Over welke verschillende plantensoorten het (samen) goed doen, maar ook welke combinaties er nodig zijn om de biodiversiteit te vergroten. Dit zet ik graag in om buurten te vergroenen. Voor het vergroenen van schoolpleinen is echter veel meer  nodig dan bij het vergroenen van een tuin. Je hebt te maken met het schoolteam, schoolbestuur, ouders, de buurt, maar ook met de politiek. Een plein moet eigenlijk tegelijkertijd speelbaar, uitdagend, veilig en educatief zijn. Dus het vergroenen van een schoolplein kost veel tijd, veel hulp, en veel geld. Waar begin je dan? Met Googlen. Veel zoeken op het net naar informatie en die bundelen. Er staat ontzettend veel beschreven op bijvoorbeeld de sites van de IVN en Springzaad. Hier staat bijvoorbeeld een 10-stappenplan dat echt héél nuttig is om goed te beginnen. Lees alles wat je kunt vinden en verzamel het.”

De buurt, neem de buren mee, en werk vooral samen.

Omdat bij ons het bestuur al positief was en er globaal een plan bestond over de vergroenen begon ik met de uitwerking van het idee. Het plein van de Dolfijn is openbaar en de buurt kijkt er niet alleen op uit, maar maakt er ook gebruik van. Ze voelen dus alsof het ook een beetje van hen is. Dit gevoel moet je erkennen. Anniek: ”We hebben met de werkgroep meerdere sessies met de buurt gehad om uit te vragen waar ze blij van werden en of we dat eventueel mee konden nemen. Het beste om te beginnen is om met een werkgroep aan de slag te gaan. Zo zet je meerdere mensen die ook hun skills meebrengen, deel je de gezamenlijke verantwoording en verhoog je de slagingskans. Gebruik ook buurtapps zoals Nextdoor. Het is gratis en het bereik is hoog.”

Acties:
• Maak een lijstje met personen die je het liefst in de werkgroep wilt hebben.
• Maak eventueel subgroepjes die verantwoordelijk zijn voor verschillende onderdelen (ontwerp, financiën, communicatie, draagvlak creëren bij ouders en in de buurt, de aanleg enzovoort).
• Denk na over een vergaderschema, niet elke groep hoeft elke keer te vergaderen.
• Start de eerste vergadering met een enthousiasmerende presentatie. Neem hiervoor bijvoorbeeld contact op met een regionale consulent van Springzaad.

De voorbereiding

Voorbereiding is erg belangrijk. Maar misschien wel nóg belangrijker is flexibiliteit. Anniek: “Wees bewust dat het plan dat je had gaat wijzigen. En wees niet bang om mee te bewegen. Omdat er zoveel partijen mee gemoeid zijn is het belangrijk dat je je flexibel opstelt. Alleen dan kun je van een plan naar het uiteindelijke resultaat komen.”

Acties:
• Inventariseer wat er al is aan planten en dieren.
• Bepaal je ambities voor het soort natuur dat je verder wilt aantrekken. Hoe verwerk je dat straks in het ontwerp?
• Vraag hulp bij bijvoorbeeld een afdeling Natuur en Milieueducatie in de omgeving. Misschien zijn er (groot)ouders die verstand hebben van planten, dieren en tuinieren. Veel kennis is ook aanwezig bij leden van de ecologisch hoveniersvereniging Wilde Weelde en de branchevereniging VHG.

Planning

Het is handig om op basis van het voorlopig ontwerp een werkplanning te maken. Wie doet wat en wanneer?

Acties:
• Noteer in een schema alle activiteiten die nog gedaan moeten worden.
• Denk niet alleen aan het plein zelf, maar ook aan de feestelijke oplevering, het informeren van ouders, omwonenden en andere betrokkenen en het regelen van een artikeltje + foto voor in de huis-aan-huisbladen.
• Wie is voor welke activiteit verantwoordelijk en wie neemt uitvoering daadwerkelijk ter hand.

Begroting
Het is belangrijk om op basis van het voorlopig ontwerp een begroting op te stellen.
Acties:
• Onderzoek of er subsidies of ‘potjes’ zijn bij gemeente of andere organisaties
• Ga op zoek naar inkomstenbronnen. Maak een kostenplaatje

Onderhoudsplan
Het onderhoudsplan is één van de belangrijkste onderdelen in de planvorming voor het groene schoolplein. Je kunt hierbij het beste ver vooruitkijken en alle betrokken partijen vragen wat hun bijdrage kan zijn. Dit kun je eventueel vastleggen in een beheerovereenkomst. Voor de school is het erg fijn om te weten dat ze op andere partijen uit de buurt kan steunen bij het onderhoud.

Acties:
• Bespreek met directie en leerkrachten hoe het onderhoud van het schoolplein past in het lesprogramma (mogelijke thema’s: zaaien/ oogsten, snoeien, verzorging planten/bomen).
• Informeer bij aanbieders van (groot) onderhoud naar de mogelijkheden en kosten.
• Stel een plan op voor regulier onderhoud (dagelijks/ wekelijks), jaarlijks/seizoensonderhoud en een plan voor de lange termijn.
• Schakel vrijwilligers in via lokale maatschappelijke organisaties.

De aanleg, coördineer en communiceer

Bij de aanleg van het plein kan bij uitstek aandacht worden geschonken aan de flora en fauna en hoe deze met elkaar samenleven en samenwerken. Plaats bijvoorbeeld een bijenhotel. Bijenhotels zijn kunstmatige nestplaatsen die uit diverse natuurlijke materialen zijn opgebouwd. Bijenhotels bieden schuil- en nestgelegenheid en overwinteringsmogelijkheden aan wilde bijen, maar ook aan andere insecten. Naast een bijenhotel kun je ook een moestuintje of een wadi aanleggen zodat er ook educatie over gezond eten en waterhuishouding gegeven kan worden.

Anniek: “ Het is bij zo’n groot plein van belang er een ontwerper bij te halen, waardoor je een plan hebt waarmee je geld kunt aantrekken. Zonder dat plan blijft het vaag en dat is
onaantrekkelijk. Bovendien kun je niet goed met de buurt in gesprek. Een ontwerper van groene speelplaatsen heeft zowel oog voor zichtlijnen, veiligheid als kennis van hoe kinderen spelen en wat natuur daarbij extra biedt. En maakt het plan visueel en tastbaar voor mensen. Dat biedt meerwaarde. Renet Karthals Altes en Raquel Teixeira dos Santos van Space for Play kan ik daarbij van harte aanbevelen.”

Acties:
• Zorg voor goede communicatie naar alle partijen.
• Genereer aandacht bij media en verantwoordelijken in de politiek.
• Zorg voor vakbekwame begeleiding voor het zware werk (grondverzet, grote stenen, bomen plaatsen).
• Betrek ook kinderen bij de uitvoering.
• Organiseer de benodigde materialen goed.
• Zorg voor voldoende medewerkers. Het succesvolst is een mix van deskundigen, betrokken medewerkers en gemotiveerde vrijwilligers.

En voor de rest, wees trots op het groene schoolplein en geniet van wat je bereikt. Wil je meer informatie, of een samenwerking, mail dan met anniek@zorgindetuin.nu

Andere handige url’s: