Kruidenrijke beemsterkaas
Stagiair Reineke van Tol van Natuur en Milieu Federatie Nederland ging in gesprek met Jan en Anneke Out – Melkveehouders in de Purmer
Jan en Anneke lopen niet te koop met hun ambitieuze bedrijfsvoering. Integer als ze zijn, geven ze aan dat ze maar ‘gewone boeren’ zijn. Uit ons gesprek wordt vrij snel duidelijk dat Jan en Anneke niet zomaar melkveehouder zijn, maar dat ze uitzonderijke passie hebben voor hun vak, voor de dieren en voor de natuur.
Hun melk leveren ze aan de Cono fabriek die er traditioneel Hollandse Beemster kaas van maakt. In het Caring Dairy programma waar Jan en Anneke aan meedoen, worden extra eisen gesteld voor duurzaamheid en diergezondheid, maar deze boeren doen meer. In het voorjaar van 2018 hebben ze op een aantal percelen kruidenrijk grasland ingezaaid waar ze erg goede ervaringen mee hebben. Daarnaast is het antibiotica gebruik laag en hebben ze het gebruik van kunstmest beperkt tot een minimum.
Kruidenrijk grasland – voorkomen is beter dan genezen
Het kruidenmengsel dat Jan en Anneke hebben ingezaaid bevat Smalle weegbree, Wilde Cichorei, Peterselie, Kleine Pimpernel, Duizendblad, Wilde peen, Esparcette en Witte weideklaver. Het kruidenmengsel is een goede aanvulling op gras voor de mineralen inname van het vee. Verschillende kruiden vormen bronnen van verschillende mineralen en door de diversiteit aan wortelstelsels worden mineralen in de bodem bovendien beter benut. Daarnaast levert klaver meer eiwit en draagt het complete mengsel bij aan een betere eiwitbenutting, betere vertering en minder ammoniak en methaan uitstoot. De kruiden kunnen ook helpen bij het voorkomen of genezen van ziektes. Zo kan Smalle weegbree helpen tegen uierontsteking.
Jan en Anneke hebben daarnaast goede ervaringen met het kruidenrijk grasland ten aanzien van de droge zomer van 2018. Ze hebben vanaf het voorjaar tot aan eind september al drie goede sneden kunnen oogsten en ook nu staan de kruiden er welriekend bij. Daarnaast zagen ze opvallend genoeg minder ganzen in het kruidenrijk grasland dan dat normaal het geval is op deze percelen.
Toekomstvisie
De experimenten met het kruidenrijk grasland staan nog in de kinderschoenen, maar bevallen tot nu toe goed. Jan heeft recent nog een extra kruidenperceel ingezaaid en de ambitie om in de toekomst 80-85% zelfvoorzienend te zijn door middel van gras en kruiden in blijvend grasland. De koeien van Jan en Anneke grazen (nog) niet direct in de kruidenweides, maar krijgen de kruiden als aanvulling in het ruwvoer. Mogelijk grazen de koeien in de toekomst wel in de verse kruidenweides. Het antibioticagebruik kan door de kruiden wellicht verder omlaag gebracht worden en het doel is ook om de toepassing van kunstmest en bestrijdingsmiddelen verder te reduceren. Beter bermbeheer en minder strenge of betere passende regelgeving vanuit de overheid zou hierbij zeer welkom zijn. Biologisch boeren ziet Jan vooralsnog niet direct zitten. Jan en Anneke zijn leergierig en maken met hun eigen visie het bedrijf en de omgeving steeds een beetje mooier.
Jan en Anneke Out zijn beide aanwezig op het kenniscafé Klimaatbestendig Boeren op 15 november en gaan graag met u in gesprek over hun visie op biodiversiteit en melkveehouderij.
Jan-Paul Wagenaar, onderzoeker Louis Bolk instituut en spreker tijdens het kenniscafé
‘Kruidenrijk grasland kan meerdere doelen dienen’
Kruiden in grasland staan volop in belangstelling. Niet alleen vanuit weidevogelbeheer maar ook vanuit de functionaliteit voor de bedrijfsvoering in de melkveehouderij. Naast vragen over functionaliteit komen er veel vragen over welke mengsels te gebruiken en welk beheer nodig is om kruiden goed te laten gedijen en de functionaliteit goed tot hun recht te laten komen. In verschillende projecten verspreid over heel Nederland pakt het Louis Bolk Instituut deze vragen opgepakt. Eerste resultaten en ervaringen uit deze projecten komen binnenkort beschikbaar.
Doelen voor kruidenrijkgrasland kunnen heel divers zijn. Bij weidevogelbeheer is het doel van kruidenrijkgrasland met name een lichte eerste snede met een open structuur waardoor weidevogelkuikens er nog goed doorheen kunnen lopen en voldoende insecten als voedsel kunnen vinden. Bij de vraag van de consument en melkfabrieken voor kruidenrijkgrasland gaat het naast het effect op weidevogels ook over andere biodiversiteit zoals bestuivers etc., en is de bloei van kruiden nog belangrijker. Bij het doel van functionele agrobiodiversiteit op een melkveebedrijf speelt de rol van kruiden in de droogtetolerantie van het grasland, en een betere mineralensamenstelling en andere gezondheidsbevorderende aspecten.
Meer informatie over Kruidenrijk grasland
Meer informatie over Weidegang
Reineke van Tol
Stagiair Natuurinclusieve Landbouw, MNH