De weidevogels, ze laten ons ontwaken uit onze winterslaap met hun geroep en gebuitel, en maken de kale weilanden kleurrijker. Ze zoeken veiligheid en voedsel voor hun jongen. Onze provincie is voor deze ‘mooie vogels’ een gewilde broedplek.

 

Wat zijn weidevogels?

Weidevogels zijn vogels die in uitgestrekte en kruidige graslanden broeden. De meest bekende soorten zijn: de kievit, de grutto, de tureluur en de scholekster. De beste weidevogelgebieden zijn veelal een combinatie van het Natuurnetwerk Nederland, in het kort NNN en daaromheen een gebied met agrariërs die meedoen aan agrarisch natuurbeheer. Wat is dan dat agrarisch natuurbeheer?

Even kort door de bocht is dat er afgesproken is dat het beheren en in stand houden van een leefgebied voor een groep van soorten met vergelijkbaar beheer gezamenlijk wordt opgepakt. Met als doel een goed leefgebied, in dit geval voor de weidevogels.

Wat voor leefomgeving hebben weidevogels nodig?

Een optimale leefomgeving voor weidevogels zijn open en uitgestrekte graslanden (minimaal 250 hectare) waar laat wordt gemaaid, en kruidenrijk gras is. Weidevogels zijn schuwe vogels en hebben snel last van verstoringen. Bij voorkeur blijven ze dan ook ver uit de buurt van bosjes, bomenrijen en bebouwing en fietspaden.

Ze verschuilen zich in het hoge gras voor kraaien, roofvogels en vossen. In grote groepen zijn ze in staat om met de kracht van de massa vijanden uit de lucht weg te jagen. Belangrijk is dat het waterpeil in het leefgebied van weidevogels hoog is, zodat het gras langzaam groeit en er voldoende wormen beschikbaar zijn in de toplaag.

Waarom hebben de weidevogels het moeilijk?

De ruimte voor goede leefomgevingen neemt steeds verder af. De steeds verdergaande verstedelijking is één van de oorzaken. Daarnaast is er in Nederland een landbouwsysteem opgebouwd dat is gericht op een verlenging van het groeiseizoen om tot een zo hoog mogelijke voedselproductie te komen. Zo wordt het waterpeil in sloten bijvoorbeeld laag gehouden om zo vroeg mogelijk in het voorjaar met machines het land te kunnen bewerken.

Daarnaast is het gebruikelijk om het gras in de weilanden te bemesten en vaker en eerder dan voorheen te maaien met alle mogelijke consequenties voor de voedsel-, broed- en schuilplaatsen van weidevogels. Ook predatie van eieren en kuikens door vossen en roofvogels is een oorzaak van het dalende aantal weidevogels.

Wat is de rol van de provincie?

Een van de kerntaken is de bescherming en ontwikkeling van de Noord-Hollandse natuur en het landschap. Naast de weidevogels gaat het onder andere ook om insecten zoals vlinders. Noord-Holland is één van de provincies met de hoogste weidevogeldichtheid in Europa en dat geeft een grote verantwoordelijkheid naar deze weidevogels. Deze zorgplicht is vastgelegd in nationale wet- en regelgeving die voortkomt uit internationale verdragen en uit de Europese Vogelrichtlijn.

Verder verleent de provincie subsidies aan natuurorganisaties en agrariërs voor het beheer van deze belangrijke weidevogelgebieden. Meer informatie vind je in het Programma Natuurontwikkeling . Tevens subsidieert de provincie de opleiding van weidevogelbeschermers en is er subsidie beschikbaar om de inrichting van weidevogelgebieden te verbeteren.

Weidevogelbeheer is mensenwerk.

Weidevogels kunnen niet zonder de enorme inzet van alle beheerders, experts, vrijwilligers en faunabeheerders. De provincie blijft dit mensenwerk ondersteunen, onder andere via de bijdrage aan het programma Betrekken bij Groen. Deze inzet richt zich onder andere op het opleiden van vrijwilligers die zich inzetten voor de bescherming en monitoring van weidevogels en akkervogels.

Dat weidevogelbeheer succesvol kan zijn, is onder meer te beleven in De Ronde Hoep en de Westwouderpolder. In het voorjaar wemelt het daar van de weidevogels.

 

Tekst: Wendy Ates