Woningcorporaties broeden op groenblauwe maatregelen, urgentie of kans?

 

In samenwerking met de Groene Huisvesters zijn we in Noord-Holland op 19 mei en 9 juni 2022 in gesprek gegaan met medewerkers van woningcorporaties met een grote diversiteit aan locaties in bezit. We vroegen voor deelname aan deze sessies om “koplopers” die meer willen weten over en aan de slag willen met vergroening van hun bezit. Met name in het belang van biodiversiteit, klimaatadaptatie en misschien vooral ook het woongenot en de gezondheid van hun huurders.

Urgentie?

Vanuit de Groene Huisvesters is om te beginnen heel veel kennis gedeeld over de urgentie van klimaatadaptatie en vergroten van de biodiversiteit, zoals die blijkt uit allerlei wetenschappelijke kennis. Dit komt voort uit het WUR project “Prettig groen wonen”, waarin ook veel praktische informatie is gebundeld. Daarbij ook ruim aandacht voor de kansen voor een gezonde leefomgeving door hiermee aan de slag te gaan. Die verdieping slaan we in deze blog even over, maar kijk dus vooral naar de achtergrond informatie van de WUR en in onze toolbox voor meer informatie.

Dat wil nog niet zeggen dat veel groenblauwe maatregelen al verplicht zijn. Vanuit de Natuurbeschermingswet moet je rekening houden met beschermde soorten. Dat vraagt om onderzoek en gerichte maatregelen (voornamelijk nestvoorzieningen). Een klimaatstresstest is ook een verplichte actie. Hoe je hier vervolgens mee om gaat in de keus van gerichte groenblauwe maatregelen als woningcorporatie is verder grotendeels (nog) vrij.

Verduurzaming van het woningbezit is WEL een grote opgave waar de corporaties voor staan, waarbij de druk wordt opgevoerd. Als je dan toch aan de slag gaat is het natuurlijk wel slim in te richten op de nieuwste inzichten, zodat je bewoners (en ook de dieren die medebewoner zijn) er veilig en gezond kunnen wonen, ook als de klimaatverandering verder door zet. Het kan je als corporatie ook veel kosten en klachten besparen als je het nu goed aanpakt. Maar ja, hoe doe je dat dan met beperkte kennis en beperkt budget?

Top tips om te beginnen met verduurzaming van het woningbezit

Er was een leuke groepsdynamiek, waarbij zeker op de tweede dag veel tips met elkaar werden gedeeld. Veel te veel om hier allemaal op te nemen en soms ook te specifiek voor een bepaalde casus om algemeen toepasbaar te maken. Wat “groenblauwe” draden uit de gesprekken, delen we hier:

  • Hittestress – “coole” oplossingen

Bij klimaatadaptatie wordt al veel gesproken over wateroverlast en droogte, nog iets minder over hittestress. Dit is – juist – bij corporatiewoningen met soms ook veel kwetsbare bewoners een punt om meer aandacht voor te hebben. Je zou ook gericht kunnen beginnen met verduurzaming daar waar veel kwetsbare bewoners zijn. Advies (o.a. van de Hogeschool van Amsterdam) is een “koele plek” op 300 meter afstand (groen of in ieder geval schaduw), dit kan ook een “coole” plek worden waar bewoners elkaar ontmoeten en kunnen bewegen. Ook groen op/aan/naast een gebouw kan verkoeling bieden, naast “technische” oplossingen als een overstek, zodat in de zomer minder zon naar binnen schijnt, maar in de winter wel. Gelukkig was iedereen het erover eens dat een airco NIET de oplossing is.

Wateroverlast – niet alleen probleem van de corporatie

In de casussen die we bekeken bleek wateroverlast – of de steeds grotere kans daar op –ook een serieus aandachtspunt. Inzoomend op de problemen, bijvoorbeeld water in de vaak krappe achterom poorten, zou je als corporatie mogelijk wel met technische oplossingen aan kunnen pakken (bijv. grindgoten of een “hydroblob”), maar vaak is er samenhang met de versteende tuinen en het nog niet optimaal ingerichte openbaar groen. Bewoners inspireren en stimuleren te vergroenen is dan eigenlijk noodzakelijk.

Kijk hier als je daar meer over wilt weten. Soms leek het openbaar groen vrij simpel meer geschikt te maken om water op te vangen, als bijvoorbeeld een stoeprand wordt verlaagd, zodat het water ook echt het groen in kan lopen. Of als gras wordt vervangen door beplanting, die meer water opneemt (en meteen aantrekkelijker is en meer kansen voor biodiversiteit). Leukste oplossing die langskwam wat het inzetten van wormen (online te bestellen 😊). Op een grasveld waar steeds water bleef staan is door de inzet van een grote hoeveelheid de grond beter doorlaatbaar gemaakt, waardoor het water nu wel goed wegzakt. Zal niet overal de oplossing zijn, want vaak komen de wormen uiteindelijk vanzelf ook wel, maar op plekken waar de grond plaatselijk verdicht is of nog nieuw gestort (en dus nog weinig “leven” heeft) wellicht het overwegen waard! Samenwerken met de natuur…

Bomen en nog eens bomen

Eigenlijk kwam het onderwerp “boom” steeds terug. Ze zijn geweldig als airco (een grote boom “doet” het zo goed als 10 airco’s, door de verdamping die ze bieden). Ze bieden – als je inheemse soorten kiest – veel waarde voor insecten en vogels. Als je grote bomen hebt, behoud ze dan. Als je nieuwe bewoners krijgt, doe ze dan een geschikte (niet te grote, aantrekkelijke, inheemse) boom naar keus cadeau. Denk na – als je een wijk echt grondig moet aanpakken – of je toch ergens groen alvast kunt laten opgroeien. Het concept Tiny Forest (IVN) heeft zich bewezen, ook een leuke manier om kinderen te betrekken. Vergelijkbare concepten zijn ook in kleinere of grotere oppervlaktes toe te passen of varianten bijvoorbeeld in de vorm van een voedselbosje.

Zoek samenwerking

Er bleek onderling al veel aan ervaringen te delen. Hopelijk is dit de start van meer kennisdeling. Daarnaast kwam aan bod dat er lokaal/regionaal/landelijk vele initiatieven zijn waar mee samen te werken is. Zo zijn veel gemeenten lid van Steenbreek en organiseren zij daar acties mee, bijvoorbeeld rond het “vergeten plantseizoen”. Bewoners kunnen daar gericht bij betrokken worden. Ook relatief nieuwe groene vrijwilligersacties als Sociaal tuinieren, MeerBomenNu en Struikroven bieden wellicht gerichte kansen voor samenwerking afhankelijk van het type wijk.

Ook deelnemen aan de cursus, voor verdieping en hulp bij een eigen casus? Dat kan via de Groene Huisvesters, zie: Cursus – Groene Huisvesters

Eerst je laten inspireren? Kijk dan op hun aanbod: ACADEMIE 2022 – Groene Huisvesters

Tekst Karin van Hoof met dank aan cursusleiders Mirko van Ingen en Lisa Verhaege namens de Groene Huisvesters en de onderliggende kennis van Robbert Snep (onderzoeker WUR)