Nikki en Sjoerd komen graag op de stranden van de IJmond om te watersporten. Wat hen opviel is dat de waterkwaliteit niet al te best was. Daar wilden ze iets aan doen. In zeewier vonden ze de oplossing.

 

In de jachthaven van IJmuiden, Seaport Marina, is sinds een jaar een boerderij te vinden. Een boerderij in een jachthaven? Je zou het niet verwachten, maar Nikki Spil en Sjoerd Laarhoven boeren hier met veel plezier en met een doel. Met hun (tussen de boten gelegen) duurzame zeewierboerderij willen ze een bijdrage leveren aan de waterkwaliteit, lokale biodiversiteit, een circulaire economie én CO2-reductie. Juíst hier in het industriële havengebied van IJmuiden.

Waterkwaliteit en biodiversiteit

Nikki: ‘Bomen worden gezien als de longen van de aarde, maar algen zijn de longen van de zee’. ‘Zeewier neemt stikstof, fosfaat, nitraat en CO2 op uit het water en produceert zuurstof, zo gaat het verzuring van het water tegen.’ Het verbeteren van de waterkwaliteit heeft ook effect op de lokale biodiversiteit. ‘Je ziet als het ware een zuurstofbubbel om de boerderij heen en dat brengt het ecosysteem meer in balans; het trekt allerlei leven aan.’ De boerderij ligt in een gebied waar vooral zandbodem is en weinig natuurlijke oevers zijn. Het zeewier biedt vissen een plek om hun kuit te leggen en om zich in te verschuilen.

Uitbreiding

De boerderij is nu nog klein – de grootte van één bootligplaats – , maar nu al zie je veel visjes om en in de boerderij zwemmen. Ook vogels en andere zoutwaterdieren, zoals garnalen en slakjes, komen graag bij Nikki en Sjoerd. Ze komen allemaal rond de boerderij hangen. ‘We noemen het ons opgewaardeerde vissenhotel.’ In het najaar zitten er veel guppies tussen het wier, die daar genieten van schaduw en bescherming. Na deze zomer wordt de boerderij uitgebreid tot 10 botenligplaatsen (ongeveer 80 bij 20 meter oppervlak). ‘We hopen dat we met een grotere boerderij straks ook meer een natuurlijke oever kunnen nabootsen voor het zeeleven en zo de balans weer een beetje kunnen restaureren in tijden van de bouw van de nieuwe zeesluis.’

Onderzoek naar de impact

Aankomende winter wordt er een onderzoek gestart naar de effecten en het bereik van de kwaliteitsverbetering van het water. ‘Het begint in de haven omdat het water daar direct circuleert, maar het zal zeker ook invloed hebben daarbuiten. Daar is het effect misschien wel minder groot, want er worden vele tonnen water aan- en afgevoerd vanuit het binnenland en vanuit de zee. We hopen het effect op het water rondom de boerderij te kunnen meten aan de hand van de aanwezigheid van zeeleven. Zien we bijvoorbeeld andere algen aan onze touwen straks? Hoe zit het met de visstand? Zien we meer vogels en vis rond de boerderij?’

CO2 compensatie

Het hoofddoel van de boerderij is de functie als biofilter en daarmee verbeteren van de waterkwaliteit en het ecosysteem. Bedrijven en consumenten kunnen straks via de zeewierboerderij ook CO2 compenseren. Door met een bijdrage te investeren in de boerderij maak je het mogelijk meer zeewier te laten groeien en daarmee meer CO2 uit het water op te vangen. CO2 compenseren via Nikki en Sjoerd is ook nog eens leuk: ‘Je ontvangt dan een bioplastic muntje dat gemaakt is van ons zeewier, met daarin de door het wier opgevangen CO2, waardoor je het letterlijk in je hand krijgt. Ook kun je via monitoringsapparatuur meekijken in de boerderij en zien hoe het met het wier en het leven ertussen gaat.’ Momenteel worden er stappen gezet om dit mogelijk te maken.

De droom? Over een aantal jaar met de boerderij een groot filter creëren tussen de pieren en voor de sluizen, om zo de waterkwaliteit in IJmuiden op grotere schaal te kunnen verbeteren.

 

 

Circulaire producten

De wieroogst wordt ingezet om op slimme manieren bij te dragen aan een circulaire economie. Zo wordt het vocht uit het zeewier gebruikt als biobemesting op tulpenvelden en wordt van de eiwitten en suikers uit het zeewier bioplastic gemaakt. Met een 3D printer worden hiervan stoelen, tafelbladen en vazen gemaakt, maar ook wordt nu getest met het maken van kweekpotjes. Deze kun je met de plant in de grond stoppen. Het bioplastic vergaat in de grond, waardoor je dus geen plastic overschot hebt en doordat het van zeewier is gemaakt zitten er extra voedingsstoffen in voor de plant.

We willen een inspiratie zijn voor andere bedrijven om wat meer circulair te gaan denken

Zoveel mogelijk lokaal

Alle leveranciers en afnemers zijn gevestigd in Noord-Holland. ‘We willen mensen leren wat voor invloed we als mens hebben op de waterkwaliteit en hoe we deze bijvoorbeeld via een meer circulaire economie kunnen verbeteren. Ik vind het belangrijk dat alles wat achter de schermen gebeurt past bij wat we uitdragen. Het moet kloppen.’ Daarom heeft Nikki voorstellen van potentiële afnemers afgeslagen, die het wilden verschepen naar India. ‘Ik kan het gewoon niet verkopen aan mensen die CO2 willen compenseren via onze boerderij, om vervolgens een vrachtschip naar de andere kant van de wereld te laten varen. We doen alles zo veel mogelijk lokaal. We werken samen met Hortimare in Heerhugowaard, die de sporen veredelt die wij afnemen. Daar vlak naast zit Danvos, de raffinagefabriek die verschillende halffabricaten ontwikkelt van het wier en ook verdere verwerkers Erik Klaarenbeek en Maartje Dros en afnemer Huiberts biologische bloembollen bevinden zich daar in de buurt. Het is eigenlijk jammer dat we zelf nog het verst af zitten.’

 

Wil je meer informatie, kijk dan hier

Of neem contact op met deze jonge pioniers via een mailtje naar info@theseaweedfarmers.com

Foto’s: Marco Vet, en Lucinda Rosheuvel – Moceanblue
Tekst: Renée Snoek, trainee Groen Kapitaal