Mensen naar het groen brengen en het groen naar de mensen. Maar waarom? We vroegen het aan Jolanda Maas, Assistant Professor bij sectie Klinische Psychologie, Vrije Universiteit Amsterdam.

 

In 2009 is Jolanda gepromoveerd op de helende kracht van de natuur. Wat heb je onderzocht? En wat is jouw conclusie?

Jolanda:” Ik ben in zeven artikelen ingegaan op wat groen in de woonomgeving doet met gezondheid. Of mensen zich gezonder voelen, of ze gezonder zijn en wat de de mechanismes achter de relatie tussen groen en gezondheid zijn. Komt dat door meer beweging, door minder stress of door sociale contacten? Maar ik heb ook onderzocht of huisartsen bij levensstijl gerelateerde klachten adviseren om meer te bewegen in het groen.
Uit deze onderzoeken blijkt onder andere dat mensen die wonen in groenere woonomgeving zich gezonder voelen en dat het aantal mensen die bij de huisarts komen met klachten als depressie, angststoornissen en diabetes ongeveer 20% lager is.”

Waar is dat groen allemaal goed voor? Wat zijn de gezondheidsvoordelen?

Sinds mijn promotie heeft het onderzoek naar de relatie tussen groen en gezondheid een grote vlucht genomen. Verschillende, met name epidemiologische onderzoeken, laten zien dat groen kan bijdragen aan een betere nachtrust, het verminderen van stress, het verbeteren van de stemming en concentratie, het algehele geluksgevoel en een vermindering van bijvoorbeeld symptomen van ADHD.

Het gevoel dat je krijgt van een lange wandeling in het bos, of op het strand. Dat is iedereen wel bekend. Maar wat veroorzaakt nou dat fijne gevoel?

Er zijn meerdere mogelijke verklaringen voor de positieve relatie die wordt gevonden tussen groen en gezondheid. Grofweg kunnen de verklaringen die momenteel worden gegeven in vier domeinen worden onderverdeeld. Het betreft de volgende aan verschillende gezondheid ondersteunde functies gerelateerde domeinen:
1. Milieukwaliteit: In een groenere omgevingen is de milieukwaliteit veelal beter. Er is bijvoorbeeld een schonere lucht en minder geluidsoverlast.
2. Herstelcapaciteit: Blootstelling aan groen kan zorgen voor herstel van stress en aandachtsvermoeidheid.
3. Versterkende capaciteit: een groene omgeving kan bewegen en sociale contacten stimuleren
4. Blootstelling aan bacteriën die ontstekingsremmend werken en ons immuunsysteem versterken

Hiernaast wijst steeds meer onderzoek wijst erop dat het effect van groen sterker is voor mensen die zich meer verbonden voelen met de natuur. Jolanda:” Om die verbondenheid te creëren kan je volgens mij niet vroeg genoeg beginnen. Gelukkig zien we dat middels het vergroenen van kinderopvanglocaties en schoolpleinen steeds meer kinderen op jonge leeftijd in aanraking komen met natuur.”
“Dat opgroeien in een groene omgeving belangrijk kan zijn laat ook een recent onderzoek uit Denemarken zien. Dit betreffende onderzoek liet zien dat kinderen die opgroeiden in een groenere omgeving minder kans hebben om als volwassene mentale gezondheidsproblemen te krijgen.

Wat kunnen we doen om mensen meer in contact te brengen met groen?

Eigenlijk kan je hier twee dingen doen; het groen naar de mensen brengen of mensen naar het groen brengen.

Groen kan op verschillende manieren naar mensen toegebracht worden. Dat kan bijvoorbeeld door meer natuurinclusief te bouwen. Groen kan een meer centrale rol krijgen in woonwijken, bijvoorbeeld via het stimuleren van groene voor- en achtertuinen, of via groene gevels of groene daken. Het groen kan dan het best zo ontworpen worden dat het ook de biodiversiteit optimaal bevorderd, wateroverlast tegengaat en de hittestress verminderd. Voor gezondheid is het ook belangrijk dat mensen elkaar op de groene plekken kunnen ontmoeten, er kunnen spelen/ bewegen of hun eigen groente of fruit kunnen verbouwen. Natuurinclusief bouwen zou dit mogelijk maken. Om vergroening van woonwijken te realiseren is samenwerking tussen groen, gezondheid, huisvesting en infrastructuur noodzakelijk. Die samenwerking kan ondersteund worden door al deze partijen beter op de hoogte te stellen van de positieve functies die natuur kan hebben.

Behalve woonwijken vergroenen kan groen ook op andere plekken meer worden toegepast. Hierbij is het verstandig om de vergroening daar in te zetten waar mensen veel tijd doorbrengen (dus bijvoorbeeld voor kinderen bij kinderopvanglocaties of basisscholen of voor volwassenen de directe werkomgeving). Hiernaast blijkt uit onderzoek dat de meest kwetsbare groepen het meest profijt hebben van groen voor hun gezondheid, dit suggereert dat bijvoorbeeld het inzetten van groen rondom zorginstellingen (zoals ziekenhuizen, ggz-instellingen of ouderenzorg instellingen) met name zinvol kan zijn.

Naast het groen naar de mens brengen, kan je ook de mens naar het groen brengen. Dit kan bijvoorbeeld door:

• Weeting, ‘walking meeting’, dus vergaderen in het groen
• Wandeltherapie in een natuurlijke omgeving
• Lunchwandelen in het groen
• Buiten sporten
• Je inschrijven als vrijwilliger in het groen
• Speurtochten in het bos uitzetten met kinderverjaardagen
• Rondleiding met een boswachter of natuurgids

Meer over Jolanda

NU.nl
Alles is gezondheid
Groene Schoolpleinen op Jeugdjournaal

Onderzoek groene schoolpleinen:
Van Dijk-Wesselius, J.E. & Maas, J. (2019). Wat betekent het vergroenen van een schoolplein voor leerlingen? Digitaal factsheet.
Dijk-Wesselius, J. van, Hovinga, D., Verschoor, K., Brinkkemper, B. & Looman, M.M., J. Maas. (2017). Omgetoverd tot een semi-buitenjuf  (Buitenlesdag 11 april 2017).
Groene ziekenhuizen