De mooi vormgegeven boeken van Josefien Oude Munnink vertellen de persoonlijke verhalen van particuliere natuurbeheerders. Natuur door burgers en bedrijven. Een voor velen onbekende wereld.

 

In overleg met Josefien mogen wij een zevental verhalen aan jullie laten lezen. De andere verhalen kun je lezen in haar nieuwste boek; Natuur op eigen kracht. In de hoofdrol vandaag; Jan Geijsel.

Jan Geijsel is bekend om het ‘landje van Geijsel’, dat bijna in de schaduw van de Amsterdam Arena ligt, ingeklemd tussen snelwegen. Elk jaar, vanaf half februari tot half juni, zet hij een stukje land van acht hectare onder water. In het vroege voorjaar verzamelen zich daar duizenden grutto’s, grote aantallen tureluurs, wulpen, scholeksters en zelfs kemphanen en pijlstaarten. Dat begint in februari en in een paar weken zwelt dat aan. De vogels zijn van heel dichtbij te zien; spectaculair voor de vogelaars die elk jaar met hun verrekijkers en telescopen in groten getale naar de vogelkijkhut komen.

Ik ben altijd melkveehouder geweest

“Ik ben altijd melkveehouder geweest”, vertelt Jan. Op deze plek zijn mijn ouders begonnen. Ze hadden zeven kinderen. Mijn jongste broer zou mijn vader opvolgen, maar ik bleef hier maar hangen, want ze hadden me hard nodig.” Toch is Jan wel voor zijn stage naar Brazilië gegaan. “Want ik moest toch zorgen dat ik een keer wegkwam.” Hij kwam bij een Nederlandse gladiolenteler terecht, maar miste het vee.

“Toen mijn broer kwam te overlijden was het mijn plicht om de boerderij over te nemen”, vervolgt Jan. “Ik begon hier in de jaren zestig. Ik heb wat afgejaagd: melken, mest uitrijden, maaien …” In de jaren 70 werd zijn vrouw ernstig ziek. Jan leerde een natuurarts kennen. “Met de natuurgeneeswijze, met planten en kruiden, zag ik haar gewoon opknappen. Zo heeft ze nog 17 jaar met de ziekte kunnen leven”, vertelt hij. “Toen zijn me wel de schellen van mijn ogen gevallen. Van alle nare dingen komen ook weer goede dingen. Het is zo belangrijk om de natuur te volgen. Zelf kreeg ik in 1992 al last van slijtage. Nu ben ik twintig jaar verder en met natuurvoeding is het absoluut niet erger geworden. Ik maak elke ochtend mijn wandelingetje en dan trek ik een paar heermoesplantjes uit voor mijn thee.”

Kruiden zijn ook heel belangrijk

“Inmiddels werd duidelijk dat ik geen opvolger had”, gaat Jan verder. “Toen heb ik in één keer mijn melkrechten en de melkkoeien verkocht, want dan hoefde ik in elk geval tijdens de ziekte van mijn vrouw niet elke dag te melken. Ik heb er twintig Limousin vleeskoeien voor teruggekocht. Die Limousins kunnen met weinig toe; ze hebben minder eiwitrijk gras nodig dan de gewone melkkoe. Kruiden zijn ook heel belangrijk, dat geeft mineralen en vitaminen aan de melk en houdt de koe gezond. Ik heb nu negentien koeien en heb zelden een veearts op bezoek.”

Toen zo’n twintig jaar geleden de subsidieregelingen voor agrarisch natuurbeheer in beeld kwamen, besloot Jan dat dat goed bij de Limousins en zijn bedrijfsvoering paste. “Ik hoefde geen kunstmest te strooien, kon laat maaien en een bunder of acht hectare kon ik zó onder water zetten omdat er een dijkje omheen loopt.” Nu zijn er meer boeren die stukken land voor de weidevogels plasdras zetten maar Jan was destijds één van de eersten die dat deed. “Kraantje open, kraantje dicht. Zo simpel is het.”

Inmiddels is het land omgezet van een agrarische functie naar natuur en voor een deel verkocht aan Landschap Noord-Holland. “Daar heb ik zelf voor gezorgd”, zegt Jan, “maar ik wil het wel als natuur terugkopen. Het is ook de emotionele kant, omdat het bedrijf van mijn vader is geweest. En iedereen in de familie is wijs met het landje.”

Vanaf 26 september is het boek te bestellen op www.natuuropeigenland.nl

tekst: Josefien Oude Munnink
fotografie: Amke